την αποκρουστική βλέννα που για μέρες είχε κολλήσει στην προκυμαία από το Μέγαρο Μουσικής μέχρι το λιμάνι.
Είναι δυστυχώς μόνιμο, περίπλοκο, από πολλές πηγές και κυρίως βρίσκεται μέχρι τα ανοιχτά του κόλπου Θεσσαλονίκης στα δυτικά.
Οσο για τον «άγιο Βαρδάρη», μπορεί να μας σώζει σε ό,τι αφορά την προσωρινή αισθητική αποκατάσταση και αυτοκαθαρισμό, αλλά δυστυχώς είναι κάτι περισσότερο από βέβαιο ότι δεν μπορεί να καθαρίσει τις… ευθύνες όλων μας.
Πριν από λίγες μέρες (6/7) και αφού η «βλέννα» είχε φύγει κι ενώ συσκέψεις που είχαν αναγγελθεί ουδέποτε πραγματοποιήθηκαν, ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Εργων και Περιβάλλοντος του Δήμου Θεσσαλονίκης Θανάσης Παππάς εξέδωσε ανακοίνωση, η οποία έμοιαζε να κλείνει το κεφάλαιο, σημειώνοντας ότι για «να αποφευχθεί ενδεχόμενη παραπληροφόρηση και συμπεράσματα βασισμένα σε εικασίες», δημοσιοποιούσε τα αποτελέσματα έρευνας και αναλύσεων του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) και του προγράμματός του «Ελεγχος και παρακολούθηση της ποιότητας της θάλασσας στον όρμο της Θεσσαλονίκης» και της Εργαστηριακής Μονάδας Θαλάσσιων Τοξικών Μικροφυκών του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ.
Σύμφωνα με το ανακοινωθέν, «το φαινόμενο προκλήθηκε από το δινοφύκος του γένους Gonyaulax, το οποίο παράγει πολυσακχαρίτες που οδηγούν στον σχηματισμό βλεννώδους μάζας, με συνέπεια τη δημιουργία συσσωματωμάτων με άλλα φυτικά και ζωικά πλαγκτικά είδη, νεκρά κύτταρα, στερεούς επιπλέοντες ρύπους κ.ά.».
Επειδή, όμως, όπως γνωρίζουν καλύτερα οι επιστήμονες, δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από τη μισή της μισής αλήθειας, όσο καθησυχαστική κι αν είναι, και ακριβώς για να αποφεύγονται οι εικασίες, καλό θα είναι να δούμε -αφού μπορούμε πλέον- πέρα από την επιφάνεια των μικροφυκών.
Δυστυχώς, τα στοιχεία που παρουσιάζουμε σήμερα, αποτελέσματα πολύμηνων μετρήσεων, θα πρέπει να χτυπήσουν το καμπανάκι σε κάθε αρμόδιο φορέα της πόλης (πολιτικό, δημοτικό, επιστημονικό).
Τα στοιχεία της έρευνας
Η ερευνητική ομάδα της καθηγήτριας Βιολογίας του ΑΠΘ Μαρίας Μουστάκα (Σάββας Γενίτσαρης, Νατάσα Στεφανίδου) που χαρτογραφεί τη βιοποικιλότητα των μικροοργανισμών (με μικροσκοπική ανάλυση, μοριακές αναλύσεις DNA, RNA και βιοπληροφορική ανάλυση), στον Ορμο Θεσσαλονίκης συμπεραίνει κατ΄ αρχάς πως «το φαινόμενο δεν προκλήθηκε από το δινοφύκος Gonyaulax παρά μόνο ενισχύθηκε. Στην παραγωγή βλέννας φαίνεται ότι συμμετείχαν ακόμη τουλάχιστον άλλοι τέσσερις φυτοπλαγκτικοί οργανισμοί και δύο ζωοπλαγκτικοί οργανισμοί. Το φαινόμενο προκλήθηκε από πρώτη ύλη που συγκεντρώθηκε και επωάστηκε στον Ορμο Θεσσαλονίκης από τα τέλη Απριλίου, κυρίως από τις επαναλαμβανόμενες ερυθρές παλίρροιες. Στο υλικό αυτό προστέθηκε και νέα ύλη – νεκρό υλικό φυτοπλαγκτού και πρωτοζώων μέχρι και τις 7 Ιουνίου. Προσθήκη οργανικού υλικού είναι πιθανή από αλλόχθονη πηγή εκτός Ορμου».
Και τι συνέβη αφού ο Βαρδάρης φρόντισε να ισχύσει το «φεύγα κακό απ’ τα μάτια μου»;
Η απάντηση της ομάδας της κ. Μουστάκα: «Ακολούθησε η διασπορά μικροσκοπικών βλεννωδών σωματιδίων και συγκολληθέντων μικροοργανισμών. Λίγες ημέρες μετά τον ισχυρό Βαρδάρη καταγράφηκε μικρής έντασης συγκέντρωση των διασκορπισθέντων σωματιδίων στο βάθος του θερμόκλινου (7 περίπου μέτρα). Σε γενικές γραμμές καταγράφηκε ομοιόμορφη κατανομή των διασκορπισθέντων σωματιδίων στην επιφάνεια της θάλασσας. Ομως, υπήρξε και σαφής διαφοροποίηση του κεντρικού και δυτικού Ορμου Θεσσαλονίκης από τον υπόλοιπο κόλπο με διαβάθμιση από τον Ορμο στον Θερμαϊκό κόλπο και βελτιωμένη εικόνα στο εξωτερικό τμήμα».
Δηλαδή τι έγινε το δινοφύκος, τι έγιναν οι οργανισμοί που παράγουν βλέννα;
Το δινοφύκος Gonyaulax παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ δύο είδη από τα διάτομα που παράγουν βλέννα (του γένους Chaetoceros) παραμένουν μέσα σε βλέννα σε υψηλή αφθονία στον Ορμο και Κόλπο Θεσσαλονίκης και διαφοροποιούν την περιοχή του κεντρικού και δυτικού Ορμου Θεσσαλονίκης από την υπόλοιπη θάλασσα».
Ενα τόσο πολύπλοκο φαινόμενο πού οφείλεται πέρα από τις προφανείς ειδικές μετεωρολογικές και υδρολογικές συνθήκες;
«Στη συγκέντρωση αερίων από την παραγωγή τους από βιολογικές διεργασίες μέσα στη συγκολληθείσα μάζα που είχε επωασθεί στα χαμηλότερα βάθη της στήλης νερού και στην άνωση της μάζας προς την επιφάνεια».
Οπότε, ποια συμπεράσματα μπορούμε να εξαγάγουμε και, κυρίως, τι να περιμένουμε από εδώ και πέρα;
«Αντιθέτως από ό,τι είναι κοινώς γνωστό ως αίτιο για την παραγωγή βλέννας από το φυτοπλαγκτό, οι επαναλαμβανόμενες ερυθρές παλίρροιες στον εύτροφο Ορμο Θεσσαλονίκης έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Οι ερυθρές παλίρροιες μπορούν να αποτελέσουν κέντρο δυστροφίας στον Ορμο, δηλαδή παρόμοιων φαινομένων «βρόμικης θάλασσας», μέσω τουλάχιστον δύο οικολογικών διεργασιών: παράγουν την πρώτη ύλη, δηλαδή τεράστια ποσότητα παχύρρευστου νεκρού υλικού των πρωτοζώων που έχουν ταχύτατα καταναλώσει το άφθονο φυτοπλαγκτό και με τον θάνατό τους ελευθερώνουν αμμωνία, η οποία μετατρέπεται κυρίως σε αμμωνιακό άζωτο. Ενισχύονται παράγοντες «στρες» για διάφορους μικροοργανισμούς (φυτοπλαγκτό και βακτήρια) που προάγουν την παραγωγή και διατήρηση της βλέννας. Ακόμη, οι επαναλαμβανόμενες ερυθρές παλίρροιες μακροπρόθεσμα θα έχουν αρνητική επίδραση στο τροφικό πλέγμα του Ορμου διότι ευνοούνται οι μέδουσες».
Λήψη μέτρων
Και τι μπορούμε να κάνουμε για να αποφύγουμε επαναλήψεις τουλάχιστον των αποκρουστικών φαινομένων;
«Πρώτα πρέπει να αποτιμηθεί η πραγματική κατάσταση σε ό,τι αφορά τη ρύπανση στον όρμο και κόλπο της Θεσσαλονίκης, αλλά και η συνεισφορά των επιμέρους πηγών ρύπανσης. Να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό των αιτίων της, επανεξέταση των ειδικών ορίων για τα εισερχόμενα θρεπτικά συστατικά και τον οργανικό άνθρακα. Το οικολογικό σύστημα του κόλπου με τα ρεύματα και τον άνεμο έχει ικανότητα αυτοκαθαρισμού και αυτοοργάνωσης. Ο συνδυασμός αυτών μπορεί να οδηγήσει σε πολύ καλή κατάσταση».
Πηγή: efsyn.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου