που φέτος, κατά κοινή ομολογία, αποτελεί το ‘βαρύ πυροβολικό’ του φεστιβάλ των «Δημητρίων».
Τέτοια κοσμοσυρροή το κοινό της Θεσσαλονίκης είχε να δεί από το 1997, τότε που η συμπρωτεύουσα ήταν Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, και ορισμένες εκθέσεις όπως αυτή με έργα του Καραβάτζιο είχαν προκαλέσει… λαϊκό προσκύνημα! Τότε μάλιστα ήταν και εποχές χωρίς social media, οπότε στις μέρες μας, με τις συζητήσεις από …πληκτρολόγιο σε πληκτρολόγιο, είναι φυσικό και η ‘διαφήμιση’ να είναι πολύ μεγαλύτερη!
Δημιουργήθηκε λοιπόν το αδιαχώρητο! Για να περάσει κανείς μέσα στο Μουσείο, χρειαζόταν ένα 20λεπτο τουλάχιστον περιμένοντας στην ουρά. Και περιμένοντας άκουγες διάφορες συζητήσεις από ηλικίες όλων των ‘κατηγοριών’. Κάποιοι έφτασαν ‘διαβασμένοι’ και άλλοι πάλι χωρίς να γνωρίζουν ούτε τι σημαίνει… μουσείο, ούτε την Γιόκο Όνο, ενώ ορισμένοι ρωτούσαν εάν θα δούνε την 83χρονη ακτιβίστρια, περφόμερ ,στιχουργό και πάλαι ποτέ σύζυγο του Τζον Λέννον των Beatles, μολονότι είχε ανακοινωθεί ότι δεν θα είναι παρούσα. Δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς τι κέρδος αποκόμισε ο κάθε επισκέπτης. Αυτό που βγήκε πάντως κερδισμένο ήταν το ΜΜΣΤ, καθώς μετά από όσα πέρασε με το προσωρινό του λουκέτο λόγω οικονομικών δυσκολιών και τα οικονομικά προβλήματα που συνεχίζει να αντιμετωπίζει, ήταν σαν να δέχτηκε ‘τονωτική ένεση’.
Πολύβουο ‘μελίσσι’
Σε μια ατμόσφαιρα ομολογουμένως γιορτινή, μπορεί να μην είδαν όλοι την περφόρμανς «Sky piece to Jesus Christ» (1965/2016) καθώς με εντολή του μάνατζερ της Όνο, μόνο 200 άτομα αυστηρά θα την παρακολουθούσαν (οπότε όποιος πρόλαβε μπήκε!), οι διάδρομοι και οι αίθουσες όμως του Μουσείου θύμιζαν πολύβουο μελίσσι. Ο κόσμος μετακινούνταν από τον ένα χώρο στον άλλο, για να δει μια έκθεση όχι ιδιαίτερα εύκολη. Και αυτό γιατί είναι καθαρά εννοιολογική. Εδώ δεν μετράνε οι κατασκευές αυτές καθ’αυτές, αλλά η φιλοσοφία που ‘κουβαλούν΄. Πίσω από κάθε έργο υπάρχει η έννοια της φθαρτότητας και της αναγέννησης, της ελπίδας και της ματαιότητας, της ανάγκης να ονειρευόμαστε.
Κάπως έτσι η μία ενότητα συνδέεται με την επόμενη. Μπαίνοντας στο μουσείο, στα αριστερά από την είσοδο, δεσπόζουν τα δέντρα των ευχών («Wish trees», 1996/2016), όπου ο καθένας γράφει σε ένα καρτελάκι την ευχή του και την κρεμάει σε μεγάλες γλάστρες με δεντράκια, με την ελπίδα να… ανθίσει.
Παραδίπλα υπάρχει το «Touch piece» (1963/2016), ένα σκοτεινό δωμάτιο που σκοπό έχει όποιος μπει μέσα να … πέσει πάνω σε άλλον, να αγγίξει ο ένας τον άλλο, να γνωριστούν.
Στο βάθος του διαδρόμου δεξιά, βρίσκεται η «Add Colour Painting/ Refugee Boat version» (1960/2016), μια βάρκα δηλαδή όπου ο καθένας μπορεί να ζωγραφίσει πάνω της, ή να αφήσει μια ευχή. Μάλιστα γι’αυτό το έργο η Όνο ήθελε να μεταφερθεί μια βάρκα από αυτές που μετέφεραν χιλιάδες πρόσφυγες, αλλά κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό. Ο συμβολισμός μετράει όμως και εδώ. Μια βάρκα που θυμίζει τραγωδία, να μετατρέπεται σε ‘ξόρκι’ ενάντια στο θάνατο.
Μεταξύ ζωής και θανάτου
Στον πίσω χώρο του μουσείου υπάρχει η εγκατάσταση «Skyladders» (1968/2016). Στο χώρο έχουν στηθεί σκάλες που ορισμένοι Θεσσαλονικείς δάνεισαν στο μουσείο. Σκοπός είναι να τις ανέβει ο επισκέπτης, σαν να ανεβαίνει προς την ελπίδα, με το βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον.
Και πάμε στον επάνω όροφο. Εδώ υπάρχει ‘απλωμένη’ η πολυσυζητημένη εγκατάσταση «Ex-It» (1997/2016) η εκδοχή της οποίας παρουσιάζεται παγκοσμίως πρώτη φορά. Χάρη στην προσφορά γνωστού οίκου τελετών και ενός φυτωρίου, βλέπουμε εκατό φέρετρα παραταγμένα κατά μήκος του ορόφου. Φέρετρα μεγέθους ενηλίκων και παιδιών, όπου στο κάθε ένα από αυτά ξεπροβάλλει μια ελιά. Η έννοια της φθαρτότητας, αλλά και της αναγέννησης. Μεταξύ ζωής και θανάτου, νικά η ζωή. Πενήντα μάλιστα από αυτά τα φέρετρα θα καταστραφούν με το πέρας της έκθεσης στις 23 Οκτωβρίου και τα άλλα πενήντα θα δωριστούν στον δήμο Θεσσαλονίκης προς χρήση για πρόσφυγες, άπορους κτλ.
Με καταστροφή έχει να κάνουν και οι σπασμένοι καθρέφτες. Το έργο «Mend Peace (Mirrors)» (1966/2016), μας λέει ουσιαστικά «σπας τον καθρέφτη και επιδιορθώνεις τον κόσμο».
Τέλος υπάρχουν βίντεο με performances της Όνο καθώς και το μήνυμα που έχει στείλει στην Ελλάδα με τη φράση «Greece, I love you», μήνυμα όπου μιλά για ειρήνη και ενθαρρύνει το κοινό να συμμετάσχει στο έργο της, προωθώντας έτσι την ιδέα της συλλογικότητας.
Εγχώριο ‘προϊόν’
Είναι αξιοσημείωτο ότι η έκθεση αυτή αποτελεί προϊόν της πόλης. Σαφώς και η ιδέα και οι οδηγίες δόθηκαν από τη Γιόκο Όνο. Στη Θεσσαλονίκη ωστόσο έχουν σταλεί μόνο τα βίντεο της. Όλα τα άλλα ( περφόρμερς, φέρετρα, δέντρα, βάρκα, σκάλες, καθρέφτες) είναι… εγχώρια υλικά. Με αυτά ‘μεταφέρθηκε’ από τη δεκαετία του ’60 στο 2016 το «Imagine Peace» (ονειρευτείτε/ οραματιστείτε την ειρήνη) που μας κάνει να αναλογιστούμε βεβαίως, πόσο αρκεί σήμερα το «Imagine». Μοιάζει σαν να έχει κουραστεί και αυτό να … ονειρεύεται. Σαν να ανήκει στο χθες και να έρχεται μάλιστα και σε αντίφαση με το σύνθημα των Δημητρίων που είναι «Όχι πια χθες, μόνο αύριο!». Σ’αυτό το αύριο θα πρέπει σίγουρα από το όνειρο και τη φαντασία, να περάσουμε (επιτέλους) στη δράση.
*Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (εντός ΔΕΘ).
Έκθεση της Γιόκο Όνο, έως 23 Οκτωβρίου.
Ώρες λειτουργίας: Τετάρτη 6-10 μ.μ.. Πέμπτη 10 π.μ.-10 μ.μ.. Παρασκευή 10 π.μ.-7 μ.μ.. Σάββατο 10 π.μ.-6 μ.μ.. Κυριακή 11 π.μ.-3 μ.μ.
Με το έργο «Wish trees» θα γίνουν και δύο δράσεις εκτός Μουσείου. Στις 8 Οκτωβρίου στην πλατεία Αγ. Σοφίας (1-3 μ.μ.) και στις 10 Οκτωβρίου στο Δημαρχείο (3-5 μ.μ.).
Πηγή: stokokkino.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου